Καρκίνος ενδομητρίου

Ο καρκίνος ενδομητρίου είναι ο πιο συχνός γυναικολογικός καρκίνος στις ανεπτυγμένες χώρες και προσβάλλει το εσωτερικό τοίχωμα της μήτρας. Προκύπτει από ανώμαλο πολλαπλασιασμό των κυττάρων του ενδομητρίου, με αποτέλεσμα τη δημιουργία κακοήθους όγκου. Αν και συχνότερα παρατηρείται σε γυναίκες μετά την εμμηνόπαυση, η νόσος μπορεί να διαγνωστεί και σε νεότερες ηλικίες, ιδίως σε περιπτώσεις ορμονικών διαταραχών ή μεταβολικών παθήσεων. Όταν εντοπιστεί έγκαιρα, τα ποσοστά ίασης είναι υψηλά.

Αιτίες και μηχανισμός ανάπτυξης

Η βασική αιτία είναι η παρατεταμένη επίδραση οιστρογόνων χωρίς την προστατευτική δράση της προγεστερόνης. Τα οιστρογόνα προάγουν την κυτταρική αύξηση στο ενδομήτριο. Όταν δεν ακολουθείται από προγεστερονική διαφοροποίηση και απόπτωση, αυξάνεται ο κίνδυνος υπερπλασίας και κακοήθους εξαλλαγής. Επιπλέον, η αντίσταση στην ινσουλίνη, οι φλεγμονώδεις καταστάσεις και οι γενετικές μεταλλάξεις παίζουν ρόλο στην καρκινογένεση.

Καρκίνος ενδομητρίου: Παράγοντες κινδύνου

Ορισμένες καταστάσεις ενισχύουν τον κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου ενδομητρίου, καθώς διαταράσσουν τη φυσιολογική ορμονική λειτουργία:

• Παχυσαρκία: αυξάνει την παραγωγή οιστρογόνων από τον λιπώδη ιστό.
• Σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών: οδηγεί σε χρόνια ανωορρηξία και συνεχή διέγερση του ενδομητρίου.
• Απουσία τεκνοποίησης, πρώιμη εμμηναρχή ή καθυστερημένη εμμηνόπαυση.
• Μονοθεραπεία με οιστρογόνα χωρίς προγεστερόνη σε γυναίκες με μήτρα.
• Σακχαρώδης διαβήτης, υπέρταση, έλλειψη φυσικής άσκησης.
• Κληρονομικότητα, κυρίως σε σύνδρομο Lynch.

Η συστηματική παρακολούθηση και ο έλεγχος αυτών των παραμέτρων είναι σημαντικός για την πρόληψη.

Ποια συμπτώματα πρέπει να κινητοποιήσουν τη γυναίκα;

Το βασικό σύμπτωμα είναι η ανώμαλη κολπική αιμορραγία. Στις μετεμμηνοπαυσιακές γυναίκες, οποιοδήποτε επεισόδιο αιμορραγίας απαιτεί διερεύνηση. Σε γυναίκες με εμμηνορρυσιακό κύκλο, ύποπτα σημεία είναι:

• Μεσοκυκλικές αιμορραγίες
• Μακροχρόνια μηνορραγία
• Αιμορραγία μετά από σεξουαλική επαφή
• Πόνος στην πύελο ή δυσφορία χωρίς εμφανή αιτία
• Ασυνήθιστες εκκρίσεις, συχνά με αίμα

Στα πρώτα στάδια ο καρκίνος ενδομητρίου μπορεί να είναι ασυμπτωματικός, γεγονός που υπογραμμίζει τη σημασία της πρόληψης και της έγκαιρης παρακολούθησης.

Καρκίνος ενδομητρίου: Διαγνωστικά εργαλεία για την επιβεβαίωση της διάγνωσης

Η διάγνωση ξεκινά με διακολπικό υπερηχογράφημα, όπου ελέγχεται το πάχος του ενδομητρίου. Σε μετεμμηνοπαυσιακές γυναίκες, πάχος άνω των 5 χιλιοστών εγείρει υποψίες. Το επόμενο βήμα είναι η ενδομητρική βιοψία, που λαμβάνεται με αναρρόφηση ή υστεροσκοπικά. Η υστεροσκόπηση προσφέρει το πλεονέκτημα της άμεσης οπτικής επαφής με τον βλεννογόνο της μήτρας. Για τη σταδιοποίηση χρησιμοποιούνται εξετάσεις όπως αξονική τομογραφία, μαγνητική ή PET scan, ώστε να διαπιστωθεί αν η νόσος έχει επεκταθεί εκτός μήτρας.

Θεραπευτική προσέγγιση και σύγχρονες επιλογές

Η θεραπεία εξαρτάται από το στάδιο και τον ιστολογικό τύπο του όγκου. Η βασική προσέγγιση είναι η χειρουργική επέμβαση, που περιλαμβάνει:

• Ολική υστερεκτομή με αφαίρεση ωοθηκών και σαλπίγγων
• Λεμφαδενικός καθαρισμός, όταν υπάρχει υποψία επέκτασης
• Βιοψία επιπλόου, αν υπάρχουν ενδείξεις διασποράς

Σε μερικές περιπτώσεις, προτείνεται επικουρική θεραπεία, όπως:

• Ακτινοθεραπεία (εσωτερική ή εξωτερική), για τοπικό έλεγχο
• Χημειοθεραπεία, κυρίως σε προχωρημένα ή επιθετικά στάδια
• Ορμονοθεραπεία, σε γυναίκες που δεν μπορούν να χειρουργηθούν ή σε υποτροπές

Ο σχεδιασμός της θεραπείας πρέπει να γίνεται με βάση τα κλινικά, παθολογοανατομικά και ορμονικά χαρακτηριστικά της κάθε περίπτωσης.

Παρακολούθηση μετά τη θεραπεία και πρόληψη υποτροπών

Η συστηματική παρακολούθηση μετά τη θεραπεία του καρκίνου ενδομητρίου είναι καθοριστικής σημασίας για την αποτροπή υποτροπής και την έγκαιρη ανίχνευση νέων ευρημάτων. Το πρωτόκολλο ελέγχου περιλαμβάνει τακτικές γυναικολογικές εξετάσεις, με συχνότητα ανά 3-6 μήνες τα πρώτα 2 χρόνια και κατόπιν κάθε χρόνο. Μπορεί επίσης να απαιτηθεί συμπληρωματικός απεικονιστικός έλεγχος, όπως μαγνητική τομογραφία.

Ιδιαίτερη σημασία έχει η ενημέρωση της ασθενούς για τυχόν ύποπτα συμπτώματα, όπως νέα αιμορραγία, επίμονος πυελικός πόνος ή ανώμαλες εκκρίσεις. Η υιοθέτηση υγιεινού τρόπου ζωής, η απώλεια περιττού βάρους και η αντιμετώπιση ορμονικών διαταραχών συμβάλλουν στην πρόληψη μελλοντικών προβλημάτων. Το συνολικό πλάνο παρακολούθησης πρέπει να είναι εξατομικευμένο, ανάλογα με το στάδιο της νόσου και την ιστολογική εικόνα του όγκου.

Για ολοκληρωμένη και εξατομικευμένη φροντίδα στον καρκίνο ενδομητρίου, επικοινωνήστε με τον Γυναικολόγο Δρ. Χάρη Χηνιάδη. Με εξειδίκευση στη γυναικολογική ογκολογία και πολυετή εμπειρία στη διαχείριση πολύπλοκων περιστατικών, ο ιατρός προσφέρει την κατάλληλη επιστημονική καθοδήγηση για κάθε στάδιο της νόσου.