Δυσμηνόρροια
Τι είναι η δυσμηνόρροια και πώς εκδηλώνεται;
Η δυσμηνόρροια είναι ο ιατρικός όρος για τον πόνο που εμφανίζεται κατά τη διάρκεια της εμμήνου ρύσεως. Πρόκειται για μια συχνή κατάσταση στις γυναίκες αναπαραγωγικής ηλικίας, που χαρακτηρίζεται από έντονη δυσφορία στην κάτω κοιλιακή χώρα κατά τη διάρκεια της περιόδου.
Ο πόνος εμφανίζεται λίγο πριν ή με την έναρξη της περιόδου και διαρκεί συνήθως δύο έως τρεις ημέρες. Μπορεί να είναι παροδικός ή χρόνιος, επηρεάζοντας την καθημερινότητα και την ποιότητα ζωής της γυναίκας.
Αν και ορισμένος βαθμός πόνου θεωρείται φυσιολογικός, η έντονη και επαναλαμβανόμενη δυσμηνόρροια μπορεί να υποδηλώνει την ανάγκη για ιατρική εκτίμηση και διερεύνηση των αιτιών.
Ποια είναι η διαφορά μεταξύ πρωτοπαθούς και δευτεροπαθούς δυσμηνόρροιας;
Η δυσμηνόρροια διακρίνεται σε δύο βασικές μορφές:
Πρωτοπαθής δυσμηνόρροια
- Δεν συνδέεται με κάποια υποκείμενη πάθηση ή ανατομική δυσμορφία.
- Εμφανίζεται συνήθως στην εφηβεία, λίγα χρόνια μετά την έναρξη της εμμήνου ρύσεως.
- Οφείλεται σε αυξημένα επίπεδα προσταγλανδινών, ουσιών που προκαλούν έντονες συσπάσεις της μήτρας.
- Ο πόνος ξεκινά λίγο πριν ή με την έναρξη της περιόδου και διαρκεί δύο έως τρεις ημέρες.
- Είναι η πιο συχνή μορφή δυσμηνόρροιας και συχνά βελτιώνεται με την ηλικία ή μετά από εγκυμοσύνη.
Δευτεροπαθής δυσμηνόρροια - Προκαλείται από παθολογικές καταστάσεις του αναπαραγωγικού συστήματος, όπως:
- Ενδομητρίωση
- Ινομυώματα μήτρας
- Φλεγμονώδη νόσο της πυέλου
- Αδενομύωση
- Εμφανίζεται σε μεγαλύτερη ηλικία.
- Ο πόνος ξεκινά νωρίτερα μέσα στον κύκλο, διαρκεί περισσότερο και εντείνεται με την πάροδο του χρόνου.
- Απαιτεί ιατρική διερεύνηση και στοχευμένη θεραπευτική αντιμετώπιση από γυναικολόγο.
Ποιοι είναι οι προδιαθεσιακοί παράγοντες;
Η δυσμηνόρροια μπορεί να εμφανιστεί σε κάθε γυναίκα, όμως ορισμένοι παράγοντες αυξάνουν την πιθανότητα ή την έντασή της.
Οι σημαντικότεροι είναι οι εξής:
- Ηλικία κάτω των 30 ετών: η δυσμηνόρροια είναι συχνότερη στις νεότερες γυναίκες, ιδιαίτερα στα πρώτα χρόνια μετά την έναρξη της εμμήνου ρύσεως.
- Πρώιμη έναρξη της εμμήνου ρύσεως (πρώιμη εμμηναρχή): όταν η περίοδος ξεκινά πριν από την ηλικία των 11 ετών, υπάρχει αυξημένος κίνδυνος εμφάνισης έντονων πόνων.
- Μη τεκνοποίηση: οι γυναίκες που δεν έχουν κυοφορήσει, συχνά παρουσιάζουν πιο έντονη δυσμηνόρροια.
- Βαριά ή παρατεταμένη έμμηνος ρύση: οι γυναίκες με μηνορραγία ή παρατεταμένη ροή έχουν αυξημένες πιθανότητες να εκδηλώσουν έντονο πόνο.
- Ακανόνιστος κύκλος η μη προβλέψιμη ροή ή η μητρορραγία: σχετίζονται με δυσλειτουργία των ορμονικών επιπέδων και εντονότερες συσπάσεις της μήτρας.
- Κληρονομικότητα: γυναίκες με οικογενειακό ιστορικό δυσμηνόρροιας παρουσιάζουν αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης της πάθησης.
- Κάπνισμα: η νικοτίνη επηρεάζει την κυκλοφορία του αίματος στη μήτρα και ενδέχεται να εντείνει τον πόνο.
- Απόπειρες απώλειας βάρους ή ακραίες διακυμάνσεις σωματικού βάρους: επηρεάζουν τη λειτουργία των ορμονών που ρυθμίζουν τον κύκλο.
- Ακραίες τιμές Δείκτη Μάζας Σώματος (BMI): το μειωμένο και το αυξημένο σωματικό βάρος ενδέχεται να διαταράξουν την ορμονική ισορροπία και τη φυσιολογική λειτουργία του ενδοκρινικού συστήματος.
- Παρατεταμένοι ή ακανόνιστοι κύκλοι: σχετίζονται με μεγαλύτερη έκθεση του ενδομητρίου στις ορμονικές μεταβολές και εντονότερες συσπάσεις.
- Ψυχολογικοί παράγοντες: το άγχος ή η κατάθλιψη μπορεί να αυξήσουν την ευαισθησία στον πόνο.
Οι παράγοντες αυτοί δεν προκαλούν άμεσα τη δυσμηνόρροια, αλλά αυξάνουν την ευαισθησία του οργανισμού και τον κίνδυνο έντονου πόνου.
Ποια είναι τα συμπτώματα;
Η δυσμηνόρροια προκαλεί κυρίως πόνο και κράμπες στην κάτω κοιλιακή χώρα, συχνά με σωματικά και ψυχολογικά συμπτώματα που διαφέρουν σε ένταση και διάρκεια.
Ο πόνος συνήθως:
- Εμφανίζεται μία έως δύο ημέρες πριν την έναρξη της περιόδου ή με την έναρξη της αιμορραγίας.
- Εντοπίζεται χαμηλά στην κοιλιά, αλλά μπορεί να ακτινοβολεί στη μέση, στη λεκάνη ή στους μηρούς.
- Έχει κυματοειδή ένταση, με φάσεις έντονων συσπάσεων και παροδικής ανακούφισης.
Εκτός από τον χαρακτηριστικό πόνο, ενδέχεται να εμφανιστούν και άλλα συμπτώματα όπως:
- Ναυτία ή εμετός
- Διάρροια, εξαιτίας της δράσης των προσταγλανδινών στο γαστρεντερικό σύστημα
- Αίσθημα κόπωσης ή εξάντλησης
- Πονοκέφαλος ή ζάλη
- Ευαισθησία στο στήθος
- Ευερεθιστότητα, άγχος ή μεταβολές στη διάθεση
- Αίσθημα φουσκώματος και κατακράτηση υγρών
Στις περισσότερες γυναίκες, τα συμπτώματα υποχωρούν μέσα σε δύο έως τρεις ημέρες από την έναρξη της περιόδου.
Πώς γίνεται η διάγνωση της δυσμηνόρροιας από τον γυναικολόγο;
Η διάγνωση της δυσμηνόρροιας ξεκινά με αναλυτική λήψη ιστορικού και κλινική εξέταση. Ο γυναικολόγος καταγράφει τον τύπο, τη διάρκεια και τη συχνότητα του πόνου, καθώς και πιθανά συνοδευτικά συμπτώματα ή αλλαγές στον κύκλο.
Ακολουθεί πυελική εξέταση για τον έλεγχο της μήτρας, του τραχήλου και των ωοθηκών. Αν χρειάζεται, λαμβάνεται επίχρισμα για αποκλεισμό λοίμωξης ή φλεγμονής. Η εξέταση ενδείκνυται σε ύποπτη δευτεροπαθή δυσμηνόρροια ή όταν δεν υπάρχει βελτίωση με θεραπεία.
Όταν υπάρχει υποψία υποκείμενης πάθησης, πραγματοποιούνται εξειδικευμένες απεικονιστικές εξετάσεις:
- Υπερηχογράφημα: πρώτη επιλογή για την απεικόνιση μήτρας και ωοθηκών, χρήσιμο για διάγνωση ινομυωμάτων, αδενομύωσης ή ενδομητρίωσης.
- Μαγνητική τομογραφία (MRI): εφαρμόζεται όταν το υπερηχογράφημα δεν επαρκεί ή υπάρχει υποψία ενδομητρίωσης ή συγγενών ανωμαλιών.
- Υστεροσκόπηση: επιτρέπει άμεση επισκόπηση του ενδομητρίου και του τραχήλου μέσω λεπτής κάμερας από τον κόλπο.
- Λαπαροσκόπηση: μικροεπεμβατική μέθοδος που προσφέρει άμεση εικόνα των πυελικών οργάνων και χρησιμοποιείται κυρίως για τη διάγνωση ενδομητρίωσης ή συμφύσεων.
Σε ορισμένες περιπτώσεις μπορεί να ζητηθούν Τεστ Παπ, HPV DNA ή καλλιέργειες, για τον αποκλεισμό λοιμώξεων ή τραχηλικών αλλοιώσεων.
Ποιες θεραπείες και μέθοδοι αντιμετώπισης υπάρχουν;
Η θεραπεία της δυσμηνόρροιας εξαρτάται από την ηλικία, το ιατρικό ιστορικό και το αν πρόκειται για πρωτοπαθή ή δευτεροπαθή μορφή.
Φαρμακευτική αντιμετώπιση:
- Μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη όπως ιβουπροφαίνη ή ναπροξένη, τα οποία μειώνουν την παραγωγή προσταγλανδινών και περιορίζουν τον πόνο.
- Ορμονική θεραπεία, όπως τα αντισυλληπτικά χάπια,που ρυθμίζει τον κύκλο και μειώνει τη συχνότητα των επώδυνων συσπάσεων.
- Θεραπεία της υποκείμενης πάθησης, όταν υπάρχει δευτεροπαθής δυσμηνόρροια (ενδομητρίωση, ινομυώματα, αδενομύωση).
Αλλαγές τρόπου ζωής:
- Τακτική άσκηση και επαρκής ξεκούραση.
- Αποφυγή καφεΐνης, αλκοόλ και καπνίσματος, που εντείνουν τα συμπτώματα.
- Ισορροπημένη διατροφή, με περιορισμό στη ζάχαρη και αύξηση της πρόσληψης πρωτεΐνης.
Χειρουργική αντιμετώπιση (σε σοβαρές περιπτώσεις):
- Λαπαροσκόπηση για εντοπισμό και αφαίρεση εστιών ενδομητρίωσης ή συμφύσεων.
- Ενδομητρική εκτομή ή αφαίρεση του ενδομητριώματος σε περιπτώσεις έντονης ροής και χρόνιου πόνου.
- Υστερεκτομή, δηλαδή αφαίρεση της μήτρας, μόνο σε εξαιρετικά επιλεγμένα περιστατικά.
Η επιλογή της κατάλληλης αγωγής γίνεται εξατομικευμένα από τον γυναικολόγο, ανάλογα με την αιτία, τη βαρύτητα των συμπτωμάτων και τις ανάγκες της κάθε γυναίκας.
Πότε πρέπει να επισκεφθείτε τον γυναικολόγο σας;
Αν ο πόνος της περιόδου είναι έντονος, παρατεταμένος ή δεν υποχωρεί με συνήθη αγωγή, χρειάζεται ιατρική αξιολόγηση. Επίσης, αν παρατηρείτε αλλαγές στη ροή, στη διάρκεια ή στη συχνότητα του κύκλου, είναι σημαντικό να συμβουλευθείτε τον γυναικολόγο σας. Η έγκαιρη διάγνωση επιτρέπει αποτελεσματική θεραπεία και πρόληψη πιθανών επιπλοκών.
Ο Γυναικολόγος Δρ. Χάρης Χηνιάδης, με εμπειρία στην Ενδοσκοπική και Ρομποτική Λαπαροσκόπηση, παρέχει σύγχρονες, ελάχιστα επεμβατικές θεραπείες.Επικοινωνήστε μαζί μας για ολοκληρωμένη διάγνωση και εξατομικευμένη αντιμετώπιση των πόνων περιόδου.