Το σύνδρομο υπερδιέγερσης ωοθηκών (OHSS) αποτελεί μία επιπλοκή που προκαλείται σε γυναίκες, οι οποίες έχουν υποβληθεί σε θεραπεία υποβοηθούμενης αναπαραγωγής. Ωστόσο, η εμφάνιση του συνδρόμου μπορεί να αποτραπεί, όταν Γυναικολόγος Αναπαραγωγής είναι άρτια εξειδικευμένος και λαμβάνει υπόψιν του, τους παράγοντες που μπορούν να προκαλέσουν το σύνδρομο.

Τι είναι το σύνδρομο υπερδιέγερσης ωοθηκών ;

Το σύνδρομο υπερδιέγερσης ωοθηκών είναι μία  επιπλοκή που εμφανίζεται σε γυναίκες, οι οποίες υποβάλλονται σε εξωσωματική γονιμοποίηση. Το σύνδρομο μπορεί να εμφανιστεί μετά απο μεγάλη παραγωγή ωοθυλακίων (>20), η οποία προκαλείται από τη χορήγηση των φαρμάκων διέγερσης των ωοθηκών κατά την εξωσωματική γονιμοποίηση (IVF).  Συγκεκριμένα, το σύνδρομο χαρακτηρίζεται από μία αύξηση του όγκου των ωοθηκών, με τη ταυτόχρονη μετακίνηση υγρών στην κοιλιακή και σπανια στη θωρακική χώρα. Το σύνδρομο υπερδιέγερσης ωοθηκών (OHSS) ανάλογα με τη σοβαρότητα εμφάνισης του μπορεί να ταξινομηθεί σε τρία επίπεδα :

• Ήπιο: Εντοπίζονται αυξημένες τιμές προγεστερόνης και οιστραδιόλης με ήπια μεγέθυνση ωοθηκών

• Μέτριο: Εντοπίζονται αιματολογικές μεταβολές και μεγέθυνση των ωοθηκών. Παράλληλα, εμφανίζεται διόγκωση της κοιλιάς και η ασθενής μπορεί να βιώνει σχετικά έντονη δυσφορία

• Σοβαρό: Γίνεται ιδιαιτέρως αισθητή η υπερβολική μεγέθυνση των ωοθηκών. Σε αυτό το στάδιο μπορεί να εντοπιστεί μεγάλη συσσώρευση υγρού στη κοιλιακή χώρα.

Πλέον, τα ποσοστά εμφάνισης του συνδρόμου κυμαίνονται στο 5%, ενώ ο σοβαρός τύπος του συνδρόμου εμφανίζεται εξαιρετικά σπάνια και αποτελεί το 1% των περιπτώσεων.

Ποια είναι η αιτία πρόκλησης της νόσου ;

Η αιτία που προκαλεί το σύνδρομο υπερδιέγερσης ωοθηκών δεν είναι πλήρως κατανοητή. Φαίνεται, όμως, πως σχετίζεται με τη χορήγηση της χοριακής γοναδοτροπίνης (hCG) κατά τη διέγερση των ωοθηκών. Η χοριακή ορμόνη κατά την εξωσωματική γονιμοποίηση, χορηγείται για να επιτευχθεί η τελική ωρίμανση των ωαρίων.  Πραγματοποιείται 36 ώρες πριν από την εκτέλεση της ωοληψίας και αποτελεί το τελευταίο στάδιο της διέγερσης των ωοθηκών. Ωστόσο, το σύνδρομο μπορεί να εμφανιστεί σε γυναίκες που ανήκουν στις κατηγορίες υψηλού κινδύνου, γι’ αυτό τον λόγο η κατάρτιση και εξειδίκευση του ιατρού αναπαραγωγής, αποτελεί εξαιρετικής σημασίας.

Ποιοι είναι οι παράγοντες κινδύνου για την εμφάνιση του συνδρόμου ;

Η εμφάνιση του συνδρόμου υπερδιέγερσης ωοθηκών σχετίζεται με τους εξής παράγοντες κινδύνου :

• Σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών : Στην περίπτωση που μια γυναίκα με σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών υποβληθεί σε εξωσωματική γονιμοποίηση, τότε μπορεί να αναπτύξει υπερδιέγερση ωοθηκών
• Ηλικία : Γυναίκες κάτω των 30 ετών εμφανίζουν περισσότερο αριθμό υποδοχέων για την ανάπτυξη γοναδοτροπίνων, ενώ παράλληλα εντοπίζεται μεγαλύτερος αριθμός ωοθυλακίων
• Χαμηλός δείκτης μυϊκής μάζας : Οι αδύνατες γυναίκες εμφανίζουν μεγαλύτερες πιθανότητες ανάπτυξης του συνδρόμου.
• Πολύδυμη κύηση : Όταν μία γυναίκα αποκτήσει πολύδυμη κύηση, λόγω της αυξημένης παραγωγής της χοριακής γοναδοτροπίνης, υπάρχει η πιθανότητα εμφάνισης του συνδρόμου υπερδιέγερσης ωοθηκών

Ποια συμπτώματα προκαλεί το σύνδρομο υπερδιέγερσης ωοθηκών ;

Το σύνδρομο υπερδιέγερσης ωοθηκών μπορεί ανάλογα με το στάδιο που βρίσκεται να προκαλέσει τα εξής συμπτώματα :

Συμπτώματα με ήπιο ή μέτριο σύνδρομο ωοθηκών :

• Ελαφρύς κοιλιακός πόνος
• Αύξηση βάρους
• Ναυτία
• Εμετός

Τα συμπτώματα που σχετίζονται με το σοβαρό σύνδρομο υπερδιέγερσης ωοθηκών αποτελούν μόνο το 0,5- 2% των περιπτώσεων, ενώ εάν εμφανιστούν σε εξαιρετικές περιπτώσεις μπορεί να προκαλέσουν  :

• γρήγορη αύξηση βάρους
• συγκέντρωση υγρών στην κοιλιακή περιοχή
• ταχυκαρδία
• δύσπνοια

Σε κάθε περίπτωση, ένας εξειδικευμένος ιατρός αναπαραγωγής μπορεί να προβλέψει την εμφάνιση του συνδρόμου υπερδιέγερσης ωοθηκών, καθώς υπάρχουν στοιχεία που υποδηλώνουν τυχόν προδιάθεση.

Πώς μπορεί να αντιμετωπιστεί το σύνδρομο υπερδιέγερσης ωοθηκών;

Το σύνδρομο υπερδιέγερσης ωοθηκών αντιμετωπίζεται διαφορετικά και εξαρτάται κυρίως με το στάδιο στο οποίο βρίσκεται το σύνδρομο. Το ήπιο ή μέτριο στάδιο του συνδρόμου συνιστά την ανάπαυση της ασθενούς για να αποφευχθεί ο κίνδυνος εμφάνισης  επιπλοκών και συγκεκριμένα προτείνεται :

• συνεχής ενυδάτωση
• πρωτεϊνούχος  δίαιτα
• αποφυγή έντονης άσκησης
• χορήγηση φαρμάκων για την μείωση του πόνου

Στην περίπτωση που το σύνδρομο εμφανιστεί με σοβαρή μορφή, η αντιμετώπιση λαμβάνει διαφορετική μορφή. Η ασθενής μπορεί να νοσηλευτεί στην περίπτωση που είναι αναγκαία η λεπτομερής εξέταση της πάθησης, καθώς είναι απαραίτητη η παρακολούθηση της λειτουργίας όλων των οργάνων (π.χ. ήπαρ, νεφρά).

Το σύνδρομο υπερδιέγερσης ωοθηκών μπορεί να αποτραπεί, όταν ο γυναικολόγος εξωσωματικής γονιμοποίησης λαμβάνει υπόψη του, τους παράγοντες κινδύνου που προάγουν την πάθηση. Ο Δρ. Χάρης Χηνιάδης είναι εξειδικευμένος Γυναικολόγος Αναπαραγωγής και συνιδρυτής του Μη Κερδοσκοπικού Σωματείου Υποβοήθησης Αναπαραγωγής Be-Live. Διαθέτει πολυετή εμπειρία στον χώρο της εξωσωματικής γονιμοποίησης και μπορεί να βοηθήσει σε οποιοδήποτε πρόβλημα αντιμετωπίζετε. Μη διστάσετε να επικοινωνήσετε μαζί του.